Cán bộ từ giám đốc sở trở lên phải nộp bản kê khai tài sản về Thanh Tra Chính phủ và các bản kê khai có thể được xác minh ngẫu nhiên hàng năm.
Thanh tra Chính phủ đang công bố dự thảo nghị định về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn để lấy ý kiến góp ý. VnExpress phỏng vấn TS Đinh Văn Minh, Vụ trưởng Pháp chế (Thanh tra Chính phủ), về nội dung dự thảo này.
- Vì sao Thanh tra Chính phủ xây dựng nghị định mới về kiểm soát tài sản, thu nhập lúc này, thưa ông?
- Việc kê khai tài sản, kiểm soát thu nhập là biện pháp phòng ngừa tham nhũng rất quan trọng. Thực tế cho thấy trên thế giới đã làm việc này và rất hiệu quả. Tại Việt Nam, từ năm 1998 đã thực hiện biện pháp kiểm soát tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức để phòng chống tham nhũng. Từ đó đến nay chế định này được thực thi thường xuyên.
Tuy nhiên qua quá trình tổng kết, đánh giá thì kê khai của người có chức vụ, quyền hạn còn mang nặng tính hình thức. Số lượng kê khai thì đông đảo, từ năm 1996 đã có hơn một triệu bản kê khai, phần nhiều rất đúng thời hạn nhưng kết cục không được như mong đợi vì không có tác dụng đẩy lùi, phát hiện tham nhũng.
Để kiểm soát tài sải, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn có tác dụng cao và thực tế hơn thì phải có một văn bản quy phạm cụ thể hơn, từ đó dự thảo nghị định này được xây dựng.
 |
|
Ông Đình Văn Minh, Vụ trưởng Pháp chế Thanh tra Chính phủ. Ảnh: Hoàng Thuỳ |
- Dự thảo nghị định này khắc phục hạn chế của quy định trước đây như thế nào?
- Trước đây pháp luật chỉ quy định những trường hợp phải kê khai tài sản, thu nhập hàng năm, gồm một số cán bộ cấp xã và cán bộ từ phó phòng của UBND cấp huyện trở lên. Nay sửa đổi theo hướng phân biệt hai nhóm kê khai lần đầu và kê khai hàng năm.
Tất cả cán bộ, công chức (gồm những người mới được tuyển dụng), sỹ quan quân đội, công an và người giữ chức vụ từ phó phòng trở lên tại các đơn vị sự nghiệp công lập đều phải kê khai tài sản, thu nhập. Đây là nhóm kê khai lần đầu. Diện phải kê khai hàng năm thu hẹp hơn, gồm người giữ chức vụ từ giám đốc sở trở lên, người làm công tác tổ chức cán bộ, quản lý tài chính công, tài sản công, đầu tư công hoặc trực tiếp tiếp xúc và giải quyết công việc với người dân.
Dự thảo nghị định nêu rõ 13 ngạch công chức như điều tra viên, thẩm phán, thanh tra viên, kiểm tra viên ngành thuế, hải quan...; gần 90 vị trí lãnh đạo từ phó phòng trở lên trong một số lĩnh vực phải kê khai hàng năm.
Như vậy tuy lần này diện kê khai tài sản, thu nhập rộng hơn, gồm tất cả cán bộ, công chức, tuy nhiên đó chỉ là bản kê khai lần đầu để lưu hồ sơ, cần thiết đối chiếu sau này; còn thực tế những người phải kê khai hàng năm đã được thu hẹp, có trọng tâm hơn và qua đó sẽ được kiểm soát tập trung hơn.
- Dự thảo nghị định bổ sung nhiều loại tài sản phải kê khai so với nghị định cũ, trong đó có cả đồ thờ cúng, đồ treo tường, đồ gỗ mỹ nghệ, tranh ảnh, tiền điện tử giá trị từ 50 triệu đồng trở lên. Đâu là cơ sở để Thanh tra Chính phủ đưa ra đề xuất này?
- Về cơ bản các loại tài sản, thu nhập phải kê khai gồm nhà, đất; kim khí quý, đá quý, tiền, giấy tờ có giá mà mỗi tài sản có giá trị từ 50 triệu đồng trở lên và tài sản, tài khoản ở nước ngoài.
Pháp luật là phải phản ánh cuộc sống hiện thực. Việc kê khai tài sản cũng thế, các loại tài sản kể trên trước kia có thể chưa có giá trị nhưng theo thời gian nó lại có giá trị cao nên cần phải kê khai để đảm bảo khách quan phù hợp với thực tiễn.
- Trường hợp người dân, báo chí phản ánh quan chức nào đó có khối tài sản lớn bất thường, ví dụ biệt phủ rộng lớn. Thanh tra Chính phủ sẽ vào cuộc như thế nào?
- Thanh tra Chính phủ có thể lập tổ công tác đi xác minh. Quy định trước đây yêu cầu phải có đơn tố cáo mới được đề nghị xác minh, nhưng nay chỉ cần thông tin, phản ánh là vào cuộc được rồi.
Việc xác minh cũng không phải đề nghị, đề xuất và được sự đồng ý của cấp trên như trước kia. Tổ công tác được quyền xác minh bất cứ trường hợp nào để theo dõi sự biến động, tăng giảm đột ngột, bất ngờ, không bình thường về tài sản, thu nhập.
Chúng tôi kỳ vọng mỗi năm cơ quan kiểm tra, thanh tra có thể tiến hành xác minh ngẫu nhiên không cần lý do, ở mức từ 5-10% so với tổng số lượng kê khai. Điều này bảo đảm sự bình đẳng giữa tất cả các trường hợp phải kê khai tài sản.
Việc quy định kiểm tra bất ngờ và đoàn kiểm tra có thể kiểm tra bất cứ ai, sẽ khiến nhiều người kê khai lúc nào cũng treo lơ lửng trên đầu một suy nghĩ là mình có thể bị xác minh tài sản bất cứ khi nào.
- Thanh tra Chính phủ được lập tổ công tác kiểm tra, xác minh tài sản, thu nhập với lãnh đạo cấp nào nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm?
- Theo quy định người có phụ cấp 0.9 trở lên (giám đốc sở và tương đương) phải nộp bản kê khai về Thanh tra Chính phủ để theo dõi, giám sát. Với lãnh đạo cấp cao diện Trung ương, Bộ Chính trị, Ban bí thư quản lý thì thực hiện theo quy định của Bộ Chính trị.
Tuy nhiên, trong dự thảo nghị định chúng tôi đề xuất với các trường hợp cán bộ cấp cao thì Thanh tra Chính phủ vẫn sẽ chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan để thống nhất về cách thức, phương án xác minh, xử lý.
Lần này Thanh tra Chính phủ yêu cầu khi tiếp nhận bản kê khai không chỉ ghi vào sổ sách, báo cáo mà phải đọc, nếu có nghi ngờ thì xác minh. Trường hợp Thanh tra Chính phủ phát hiện bản kê khai có nội dung bất thường, sẽ yêu cầu các cơ quan nhà nước khác phối hợp xác minh thông tin để xem cán bộ kê khai trung thực hay không. Nếu xác minh về nhà ở có thể phối hợp với Bộ Tài nguyên Môi trường, liên quan đến tiền, tài khoản thì yêu cầu Ngân hàng xác minh hoặc liên quan đến ôtô sẽ yêu cầu cơ quan đăng ký, đăng kiểm...
- Theo dự thảo nghị định, bản kê khai tài sản, thu nhập sẽ được công khai như thế nào?
- Trước đây các bản kê khai được quy định công bố qua hai hình thức là niêm yết tại cơ quan và thông qua các cuộc họp. Nhưng việc công khai qua các cuộc họp mang nặng tính hình thức nên lần này Thanh tra Chính phủ đề xuất chỉ công khai ở trụ sở trong vòng 30 ngày, dán ở vị trí người dân, cán bộ công chức tiện theo dõi, quan sát.
Khi công khai phải có biên bản, ghi ngày tháng rõ ràng và lưu trữ để các cơ quan thanh tra sau này đi kiểm tra có tài liệu đối chiếu, xử lý.
Trường hợp các cơ quan không công khai sẽ gắn với trách nhiệm của người đứng đầu; nếu người đứng đầu cơ quan, đơn vị không tổ chức công khai các bản kê khai tài sản, thu nhập sẽ bị kỷ luật, mức cao nhất là miễn nhiệm chức vụ.
Chúng ta có định hướng là công khai ở địa phương, nơi cư trú của cán bộ, công chức. Nhưng trước mắt để phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật thì công khai tại nơi làm việc.
- Dự thảo nghị định này dự kiến bao giờ ban hành?
- Lẽ ra nghị định này phải có từ cuối năm 2019, hiện nay đã bị muộn rất nhiều so với Luật Phòng chống tham nhũng 2018. Tuy nhiên đây là một trong văn bản có nội dung phức tạp, cần quy định cụ thể, chặt chẽ. Chính phủ sẽ xem xét, quyết định. Dự kiến trong khoảng 2 đến 3 tháng tới sẽ thông qua, còn nếu phải sửa, bổ sung nhiều thì đến tháng 11 năm nay mới có hiệu lực thi hành.
Khi có hiệu lực, các bản kê khai mới sẽ được coi là bản kê khai lần đầu. Dữ liệu kê khai trước đây sẽ làm cơ sở để so sánh, đối chiếu xem sự tăng giảm, biến động về tài sản của cán bộ, công chức như thế nào.
About Hoàng Anh
0 nhận xét:
Post a Comment